CRP Nedir? CRP Yüksekliği Ne Anlama Gelir?
CRP (C reaktif protein); vücutta meydana gelen enfeksiyona yanıt olarak karaciğer tarafından üretilen ve kan dolaşımına verilen bir proteindir. Kan testi ile ölçülen bu protein, vücuttaki enfeksiyon varlığını gösterir. Enfeksiyona ek olarak obezite, cerrahi işlemler, sigara ve alkol kullanımına bağlı olarak da yükselebilir. Ancak CRP değeri, aşırı yüksek olmadığı sürece tek başına değerlendirilmez ve ciddi hastalıkların işareti olarak kabul edilmez.
CRP Nedir?
CRP (C reaktif protein), karaciğer tarafından vücuttaki iltihaplanma nedeniyle üretilen ve kan dolaşımına aktarılan proteindir. Bu değer, vücudun iltihaplanmaya, enfeksiyona ve doku hasarına karşı verdiği bir tepkidir. Kronik ve akut iltihaplanma gibi durumları gösteren CRP değeri, enfeksiyonlardan kanser türlerine kadar farklı rahatsızlıkların değerlendirilmesinde kullanılır.
CRP, bağışıklık sisteminin bir parçası olarak enfeksiyonlara yanıt veren bir proteindir. İltihaplanma ve enflamasyon gibi bir sorunda hızlı şekilde yükselen CRP, bağışıklık sistemine tehlike sinyali gösterir ve aktif hale geçmesini sağlar. Böylece vücut tarafından bağışıklık hücrelerinin üretilmesine katkı verir. Ayrıca ilgili bağışıklık hücrelerinin, enfekte olan veya hasar gören hücreleri tanımasını da sağlar.
Tıbbi açıdan bakıldığında söz konusu değer, hastalıkların teşhisinde ve takibinde önemli bir rol oynar. Bu roller aşağıdaki gibidir:
- Enfeksiyonların erken tespiti
- Kronik hastalıkların seyrinin izlenmesi
- Uygulanan tedaviye vücudun verdiği yanıtın takip edilmesi
C reaktif protein, enfeksiyon durumlarının ortaya konulması ve uygulanan tedavilerin etkisinin görülmesi açısından kritik öneme sahiptir.
CRP Kaç Olmalı?
Sağlıklı insanlarda CRP değeri; 0 ile 5 mg/L olmalıdır. Bu durum, kişinin vücudunda enfeksiyon olmadığını gösterir. Ancak ideal ağırlığında ve sağlıklı kişilerde bu değer çoğunlukla 3 mg/L’nin altındadır. Obezite, sigara ve alkol kullanımı, gebelik ve hareketsiz yaşam gibi etkenlere sahip olanlarda ilgili değer 3 ile 10 mg/L arasındadır.
CRP Testi Nedir?
CRP testi, kandaki C reaktif protein miktarını ölçmek için yapılan bir testtir. Hastalardaki enfeksiyon seviyesine dair fikir edinmek için yapılır. Testin yapılması için açlık veya tokluk durumuna bakılmaksızın kişiden kan alınması yeterlidir. Son derece basit olan bu testin sonuçları ortalama 45 dakikada alınır.
CRP Testi Neden Yapılır?
C reaktif protein testi; vücuttaki enfeksiyonu tespit etmek, bağışıklık sistemi bozukluklarını ve doku hasarı türünden durumları ortaya koymak için yapılır. Hekimler, söz konusu değer üzerinden hastalığın ciddiyetini fark ederler ve tedaviyi buna göre belirlerler. CRP testi yapılmasının başlıca nedenleri aşağıdaki gibidir:
- Enfeksiyon olup olmadığını değerlendirmek
- Viral veya bakteriyel kaynaklı iltihaplanmaların ayırt edilmesi
- Enfeksiyonların tedaviye verdiği yanıtın izlenmesi
- Lupus ve romaroid artrit türünden otoimmün hastalıkların teşhisi
- Ameliyat sonrasındaki komplikasyonların takibi
- Kalp ve damar hastalıkları riskinin değerlendirilmesi
- Doku hasarının değerlendirilmesi
- Pelvik inflamatuar hastalıklar
- Kanser tedavisi sürecindeki enfeksiyon analizi
- Mantar enfeksiyonların değerlendirilmesi
Hasta yakınmaları, ortaya çıkan belirtiler ve kan değerindeki normal olmayan değerler neticesinde hekim tarafından C reaktif protein testi de istenebilir. Söz konusu değer, başta enfeksiyonlar olmak üzere farklı hastalıkların tanısı için kullanılır.
Rutin kan testlerinde çoğunlukla bu değere bakılmaz, ancak hastanın durumuna bağlı olarak doktor tarafından ilgili testin de rutinlere eklenmesi istenebilir. Testin sonucuna göre tedaviye aynı şekilde devam edilir veya yeniden planlama yapılır.
CRP Yüksekliği Ne Anlama Gelir?
Sağlıklı insanlarda CRP değerinin 0-5 mg/L arasında olması beklenir. Bu değerin üzerindeki test sonuçları, CRP yüksekliğini gösterir. Değerin seviyesine göre bu yükseklik farklı anlamlara gelir. Ayrıca hastalardaki belirtiler de bu noktada önemlidir ve bütüncül bir değerlendirme yapılması gerekir. Örneğin; CRP değerinin 6 mg/L olduğu, ancak herhangi bir yakınma ve şikayetin olmadığı hastalarda bu durum normal olarak kabul edilir ve yaşam tarzı sorunlarına dayandırılır. Buna karşın değerin çok daha yüksek seviyede olması, belirti görülmese dahi ciddiye alınır.
CRP yüksekliği kendi içerisinde kategorilere ayrılır. Değerin 5-10 mg/L olduğu durumlar orta yükseklik olarak kabul edilir ve şu anlamlara gelir:
- Bronşit
- Pankreatit
- Miyokard enfarktüsü
- Lupus veya diğer otoimmün rahatsızlıklardan kaynaklı sistemik inflamasyon
- Romatoid artrit (RA)
Kısacası kronik hastalıkları olan kişilerde bu aralıkta olması beklenir. Sonuçların 10 ile 50 mg/L arasında olması ise belirgin yükseklik olarak kabul edilir ve şu anlamlara gelir:
- Bakteriyel veya viral enfeksiyonlar
- Büyük yaralanma
- Sistemik vaskülit
- İltihaplanma
Belirgin yükseklik önemli bir işarettir ve tedaviye başlanması gerektiğini işaret eder. Eğer değerler 50 mg/L üzerindeyse ilgili durum şiddetli yükseklik olarak kabul edilir ve aşağıdaki anlamlara gelir:
- Şiddetli enfeksiyon
- Kalp krizi
- Kanser
- Akut bakteriyel enfeksiyonlar
Bu tip durumlarda genellikle hastaların hastaneye yatırılması ve tedaviye hızlı şekilde başlanması gerekir.
CRP değeri, özellikle kanser gibi ciddi hastalıklarda tek başına değerlendirilmez. Yani sadece bu değere bakarak hastanın kanser olduğunu ifade etmek doğru değildir. Değerlendirme, diğer sonuçlar, belirtiler ve hasta yakınmalarına birlikte bakılarak yapılır.
CRP Yüksekliği Belirtileri
CRP yüksekliği, vücuttaki enfeksiyonu gösteren önemli bir değerdir. Bu yükseklik, hastalarda bazı belirtilere de neden olur. Söz konusu belirtiler, aşağıdaki gibidir:
- Mide bulantısı ve kusma
- İştahsızlık
- Hazımsızlık
- Yüksek ateş
- Titreme
- Açıklanamayan yorgunluk
- Halsizlik
- Ağrı
- Uyumakta zorlanma
Bu tip belirtilerde hastaların zaman kaybetmeden uzman hekime başvurması gerekir.
CRP Nasıl Düşer?
CRP seviyesinin düşürülmesi için vücuttaki enfeksiyonun tedavi edilmesi gerekir. Ayrıca söz konusu yüksekliğe neden olan farklı bir durum varsa yine gerekli tedavinin uygulanması çok önemlidir. Aksi durumda enfeksiyon hızlı şekilde yayılacak ve CRP değeri de giderek artacaktır.
Enfeksiyon kaynaklı olmayan yüksekliğin düşürülmesi içinse hastaların yaşam tarzı değişikliklerine gidilmesi gerekir. Sağlıklı beslenme, ideal kiloya düşme, sigara ve alkolü bırakma, hareketli yaşam tarzı benimseme gibi sağlıklı alışkanlıklar kazanma, ilgili değerin düşmesine katkı verecektir.
Sıkça Sorulan Sorular
C reaktif protein ile ilgili sık sorulan sorular ve bunların yanıtları aşağıda yer almaktadır.
CRP Değeri Yüksek Olursa Ne Olur?
İlgili değerin yüksekliğinin başlıca nedenleri enfeksiyon ve doku hasarıdır. Bu tip durumlarda hastalardaki diğer yakınmalar ve test sonuçları birlikte değerlendirilerek teşhis konulur ve gerekli tedavilere başlanır.
CRP Yüksekliği Önemli Mi?
Bu değerin yüksekliği, vücutta enfeksiyon olduğu anlamına gelir. Enfeksiyon ise tedavi edilmesi gereken bir rahatsızlıktır. Tedavinin uygulanmaması durumunda enfeksiyon hızlı şekilde yayılır ve ölüm de dahil olmak üzere farklı olumsuz sonuçlar ortaya çıkabilir.
CRP Yüksekliği Kanser Belirtisi Mi?
Bu değer, tek başına kanser teşhisi ile ilgili herhangi bir anlam taşımaz. Sadece C reaktif protein düzeyinin yüksekliğine bakarak kişilerin kanser olduğu söylenemez.
CRP Yüksekliği Kaç Günde Düşer?
Uygulanan tedaviye, kişinin yaşına ve hastalığa bağlı olarak bu süre farklılık gösterir. Bazı hastalarda sadece birkaç günde ilgili değer düşerek normal seviyeye gelirken, bazılarında bu süre 2-4 hafta arasını bulabilir.
Kanser Hastalarında CRP Yüksekliği Kaç Olur?
Hastalığın seyrine göre yükseklik seviyesi değişir. Bazı kanser hastalarında bu değer 10 mg/L altında olabileceği gibi bazılarında ise 500 mg/L üzerinde olabilir.