Deniz Gezmiş Kimdir?
Deniz Gezmiş kimdir? Türkiye’nin yakın tarihine damga vuran Deniz Gezmiş, kimilerine göre terörist kimilerine göre ise halk kahramanıdır. Başlattığı hareketin bir süre sonra silahlı mücadeleye dönüşmesi ve yargılanarak idam edilmesi, bu ismin her zaman tartışılan bir konu olmasına yol açmıştır. Peki, Deniz Gezmiş kimdir? Neler yapmıştır? Bu soruların yanıtlarını ve konuya ilişkin diğer detayları yazımızın devamında bulabilirsiniz.
Deniz Gezmiş Kimdir?
Deniz Gezmiş, 27 Şubat 1947 tarihinde Ankara’nın Ayaş ilçesinde doğmuştur. Öğretmen bir baba ile ev hanımı olan bir annenin oğlu olarak dünyaya gelmiş ve orta halli bir ailede büyümüştür. İlk ve orta öğrenimini Sivas’ta tamamlamış, lise eğitimi için İstanbul’a gelmiştir. Liseyi, İstanbul’da bulunan Haydarpaşa Lisesi’nde bitirmiştir.
Lise yıllarında sol düşünceyle tanışmaya başlamış ve söz konusu düşünceden çok fazla etkilenmiştir. Sol düşüncenin etkisiyle İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne girmiştir. 1965 yılında girdiği üniversite hayatı, siyasi mücadeleler nedeniyle her zaman gölgede kalmıştır. Burada öğrenci hareketlerine katılmaya başlamış ve kısa sürede birçok hareketin lideri haline gelmiştir.
Sol görüşlü öğrenci gruplarına katılarak adını duyurmaya başlayan Gezmiş, 1960’lı yılların sonunda dünyada etkili olan 68 Kuşağı hareketlerinden etkilenmiştir. Bu dönemde Türkiye’de işçiler ve öğrenciler toplumsal reform ve anti emperyalizm için sokak eylemleri yapmaya başlamıştır. Gezmiş, söz konusu eylemlerin en önemli figürlerinden biri haline gelmiştir.
Türkiye İşçi Partisi’ne üye olmuş ve Amerikan 6. Filosu’nun Türkiye’ye gelmesini protesto eden eylemler düzenlemiştir. Yapmış olduğu bu eylemler, Gezmiş’in devrimci kimliğinin daha da oturmasını sağlamıştır.
1968 yılında Deniz Gezmiş tarafından Devrimci Öğrenci Birliği kurulmuş ve bu örgüt tarafından “Tam Bağımsız Türkiye” sloganıyla eylemler yapılmıştır. Üniversite işgalleri ve protestolarla dikkat çekmiştir. Ayrıca Vietnam savaşına karşı olduklarını açıklamaları ve buna yönelik protestolar düzenlemeleri de yakından takip edilmelerine yol açmıştır.
Deniz Gezmiş ve Silahlı Mücadele
Deniz Gezmiş ve arkadaşları, 1970’li yıllara kadar yaptıkları protestolarda ve eylemlerde şiddete başvurmamıştır. Ancak bu dönemden itibaren barışçıl protestoların ötesine geçerek silahlı mücadeleye başlamışlardır. Gezmiş ve arkadaşları tarafından Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu isminde bir örgüt kurulmuş ve söz konusu örgüt tarafından çeşitli eylemler yapılmıştır. Banka soygunlarından adam kaçırmalara kadar birçok silahlı eylemin yapılması, Gezmiş ve arkadaşları için sonun başlangıcı olmuştur.
12 Mart Askeri Muhtirası’nın ardından Gezmiş ve arkadaşları devletin aradığı en önemli isimler haline gelmiştir. 16 Mart 1971 tarihinde Sivas’ın Gemerek ilçesinde yakalanan Gezmiş, tutuklanmıştır. Ardından başlayan yargılama sürecinin sonunda ise idam edilmesine karar verilmiştir. 6 Mayıs 1972 tarihinde, arkadaşları Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan ile birlikte idam edilmiştir.
Deniz Gezmiş ile ilgili tartışmalar günümüzde halen devam etmektedir. Emperyalizme karşı mücadele ettiğini, tek amacının tam bağımsız Türkiye olduğunu ifade edenler, onu bir kahraman olarak görür. Ancak bazılarına göre ise silaha başvurması, banka soygunları ve adam kaçırma gibi eylemleri nedeniyle bir kahraman olmadığını, aksine bir suçlu olduğunu ifade eder.
Sıkça Sorulan Sorular
Deniz Gezmiş kimdir konusuyla ilgili merak edilen hususlar ve bunların yanıtları aşağıda yer almaktadır.
Deniz Gezmiş Kimdir?
68 Kuşağı’nın en önemli isimlerinden biridir. Başlangıçta barışçıl eylemler yapan, ancak daha sonra silahlı mücadeleyi tercih eden Gezmiş, 6 Mayıs 1972’de idam edilmiştir.
Deniz Gezmiş Terörist Mi?
Yaptığı silahlı eylemler nedeniyle bazılarına göre teröristtir. Ancak bazı kişiler mücadelesi ve emperyalizme karşı duruşu nedeniyle halk kahramanı olarak kabul etmektedir.