Ferritin Nedir? Ferritin Yüksekliği ve Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?

Ferritin; vücutta demirin depolanmasını sağlayan bir proteindir ve kan dolaşımındaki miktarı, vücutta ne kadar demir depolandığını gösterir. Vücudun kritik süreçler için depolarında yeterli seviyede demirin olup olmadığı, kandaki ferritin seviyesinin ölçülmesiyle belli olur.

Kanda yer alan bu protein, vücudun demiri doğru şekilde kullanmasını sağladığı gibi demirin toksik etkilerinin vücuda zarar vermesini de engeller. Dolayısıyla insan vücudu için son derece kritik bir proteindir. Miktarının tespiti için yapılan kan testi, ferritin testi olarak isimlendirilir. Testin sonucunun kritik değerlerin altında olması düşüklüğü, kritik değerlerin üzerinde olması ise yüksekliğini gösterir.

Ferritin Nedir?

Ferritin, vücuttaki demirin depolanmasını sağlayan proteindir. En basit haliyle demir deposu olarak ifade edilir. Vücudun kırmızı kan hücresi üretimi ve oksijenin dağıtımı için gerekli olan demiri depolamasının dışında, ihtiyaç durumunda demirin çözünmesini ve kullanılmasını da sağlar. İnsan vücudu için kritik öneme sahip bir proteindir.

Demir, kan hücrelerinin yapılmasında kullanılır. Üretilen kırmızı kan hücreleri, akciğerlerden aldığı oksijeni diğer dokulara taşımakla görevlidir ve hayati bir role sahiptir. Ayrıca demir minerali kasların gelişiminde de kullanılır. Çocukluk döneminde beyin ve kemik gelişiminde de kritik bir role sahiptir.

Bir adet ferritin proteininde yaklaşık olarak 4500 adet demir molekülü vardır. Söz konusu protein farklı vücut hücrelerinde yer alır. Ancak en yoğun bulunduğu nokta karaciğerdir. Karaciğeri oluşturan hücrelerin yaklaşık olarak %75’inde yer alır. Bağışıklık ve kemik hücrelerinde de yine yoğun şekilde yer alır.

Ferritin Kaç Olmalı?

Ferritin değerleri, kişinin yaşına ve cinsiyetine bağlı olarak farklılık gösterir. Sağlıklı insanlarda olması gereken seviyeler aşağıdaki gibidir:

  • Erkekler: 20-500 ng/ml
  • Kadınlar: 20-200 ng/ml
  • Yeni Doğan Bebekler: 25-200 ng/ml
  • Bir Aylık Bebekler: 200-600 ng/ml
  • 2-5 Aylık Bebekler: 50-200 ng/ml
  • 6-24 Aylık Bebekler: 7-142 ng/ml
  • 2-15 Yaş Arası Çocuklar: 7-142 ng/ml

Görüleceği üzere kişinin yaşı ve cinsiyeti, söz konusu proteinin ideal aralığını etkiler. Bunun yanında kronik hastalıklar ve benzeri durumlar da yine ilgili maddenin seviyesini etkiler. Dolayısıyla değerlendirme yaparken hastanın bütüncül bir bakış açısıyla ele alınması gerekir.

Ferritin Yüksekliği Nedir?

Ferritin yüksekliği, söz konusu proteinin kanda miktarının normal aralığın üzerinde olması durumudur. Arkasında birçok neden olan bu durum, doğru tedaviyle giderilir. Giderilmediği takdirde vücuda kalıcı hasar vermesi söz konusu olabilir.

Ferritin Yüksekliği Neden Olur?

Ferritin yüksekliğinin arkasında birçok farklı neden vardır. Söz konusu nedenlerden öne çıkanlar aşağıdaki gibi sıralanabilir:

  • Genetik bir durum olan hemokrotamoz, vücutta aşırı demir birikmesine yol açar.
  • Bakteriyel ve viral enfeksiyonlara bağlı olarak söz konusu proteinin kandaki miktarı hızlı şekilde yukarıya çıkabilir.
  • Lupus, romatoid artrit ve benzeri türden otoimmün hastalıklar da ilgili durumun nedenleri arasında yer alır.
  • Aşırı alkol tüketimi karaciğeri olumsuz etkiler ve bu tip durumların meydana gelmesine yol açabilir.
  • Karaciğerdeki hasar ve bazı karaciğer hastalıkları, demir depolarının yükselmesine neden olur.
  • Obezite, vücutta kronik ve düşük seviyede iltihaplanmaya yol açan bir durumdur. Bu durum, demir depolarının yükselmesine sebep olabilir.
  • Lenfoma ve lösemi gibi bazı kanser türleri, ferritin seviyesinin yukarı çıkmasına neden olur.

Görüleceği gibi demir depolanmasından sorumlu olan proteinin yükselmesinin farklı ve önemli nedenleri vardır. Dolayısıyla kan testinde tespit edilen bu durumun nedenlerinin araştırılması ve gerekli tedavilere hızlı şekilde başlanması çok önemlidir.

Ferritin Yüksekliği Belirtileri

Ferritin yüksekliği, farklı belirtilerle kendisini belli eder. Yaygın olarak görülen belirtiler aşağıdaki gibidir:

  • Yorgunluk ve halsizlik
  • Eklem ağrıları
  • Kalp ritim bozuklukları
  • Karaciğer büyümesi
  • Ciltte koyulaşma ve bronzlaşma
  • Karın ağrısı
  • Eklemlerde ağrı
  • Cinsel isteksizlik
  • Kilo kaybı
  • Enerji eksikliği

İlgili belirtilerin arkasında farklı nedenlerin de olabileceğinin unutulmaması gerekir.

Ferritin Yüksekliği Tedavisi

Ferritin yüksekliği tedavisi için öncelikle bu durumun arkasındaki nedeninin tespit edilmesi gerekir. Ardından ise yüksekliğe yol açan rahatsızlık tedavi edilir. Rahatsızlığın tedavi edilmesiyle ferritin seviyesi kısa sürede normale döner. Ancak problemin nedeni, hastalık haricindeki durumlarsa demir emilimini düşüren önlemlerin alınması gerekir. Söz konusu önlemlerden bazıları aşağıdaki gibidir:

  • Magnezyum, kalsiyum ve çinko minerallerinin alımının artırılması
  • Kahve ve çay tüketiminin artırılması
  • Fiziksel egzersizler yapmak
  • Demir takviyelerini kullanmayı bırakmak
  • Kan bağışı yapmak

İlgili yöntemlerden istenen sonuç alınamadığında ilaç tedavisine başlanır. Ancak tüm sürecin uzman doktor kontrolünde yürütülmesi gerektiği unutulmamalıdır.

Ferritin Düşüklüğü Nedir?

Ferritin düşüklüğü, yetişkin bireylerde ilgili proteinin kandaki seviyesinin 20 ng/ml seviyesinin altında kalmasıdır. Sınırların altı, ferritin düşüklüğü olarak tanımlanır ve arkasında farklı nedenler olabilir. Ayrıca ilgili durum, insan sağlığı ve gelişimi için de ciddi bir risktir.

Ferritin Düşüklüğü Neden Olur?

Bu durumun arkasındaki nedenlerden bazıları aşağıdaki gibi sıralanabilir:

  • Demir açısından zengin gıdalara diyette yer verilmemesi ve bu tür gıdaların tüketilmesinden kaçınılması, en önemli nedenlerden biridir.
  • Farklı nedenlere bağlı olarak yaşanan kan kayıpları, demir depolarının olumsuz etkilenmesine yol açar. Kadınlardaki regl dönemleri, mide ve bağırsak sistemindeki kanamalar bu duruma örnek olarak verilebilir.
  • Gebelik döneminde artan demir ihtiyacı, demir depolarının boşalmasına yol açar. Bu süreçte kadın doğum uzmanları tarafından anne adaylarına demir ve vitamin takviyeleri reçete edilir.
  • İnflamatuar bağırsak rahatsızlıkları ve çölyak hastalığı gibi durumlara bağlı olarak bağırsaklardaki demir emilimi engellenebilir. Emilemeyen demir ise ferritin seviyesinin hızlı şekilde düşmesiyle sonuçlanır.
  • Yoğun egzersiz yapılması da nedenler arasında yer alır.

Bunların haricinde C vitamini eksikliği, kronik hastalıklar, işlenmiş et ürünlerini yoğun şekilde tüketmek ve aşırı çay, kahve tüketmek de nedenler arasında bulunur.

Ferritin Düşüklüğü Belirtileri

Ferritin düşüklüğüyle birlikte bir takım belirtiler ortaya çıkmaya başlar. Söz konusu belirtiler aşağıdaki gibidir:

  • Sürekli yorgunluk, halsizlik ve enerji düşüklüğü
  • Odaklanmada zorlanma
  • Solgun cilt
  • Nefes darlığı
  • Saç dökülmesi
  • Baş dönmesi
  • Üşüme hissi
  • Unutkanlık
  • Eklem ve kas ağrıları
  • Kulakta çınlama
  • İştahsızlık
  • Kalp atışlarında hızlanma

Bu belirtilerden birkaçının birlikte görülmesi, ferritin düşüklüğünü akla getirir. Ancak söz konusu semptomların arkasında farklı nedenler de olabileceği unutulmamalıdır.

Ferritin Düşüklüğü Tedavisi

Tedavi için öncelikle altta yatan bir neden olup olmadığı belirlenir. Eğer bir hastalık varsa öncelikle bunun tedavisi gerçekleştirilir. Tedaviyle birlikte demir depoları kısa sürede normale döner. Örneğin; kanama ve bağırsak emilimi gibi problemler varsa bunlar tedavi edilmeden demir depolarının normale dönmesi beklenemez.

Altta yatan farklı bir hastalık olmadığında tedavi için hastalara demir takviyeleri reçete edilir. Ayrıca diyetlerinin demir açısından zengin olan kırmızı et, balık, yumurta ve koyu yeşil yapraklı sebzeleri içermesi sağlanır.

Ferritin Kaç Olursa Tehlikelidir?

Ferritin seviyesinin 15 ng/ml seviyesinin altına inmesi, demir eksikliği anemisine işaret eden bir durum olarak kabul edilir. Daha da aşağılara inmesi, vücut için farklı risklerin ortaya çıkmasına yol açar.

Demir depolarının seviyesinin 500-1000 ng/ml seviyesinde alması, aşırı demir birikimine işaret eder. Aşırı demir birikimi ise iç organlarda hasara yol açabilir. Eğer ferritin seviyesi 1000 ng/ml seviyesinin üzerine çıkarsa organ hasarı riski çok daha yüksek seviyelere gelir. Bu tip durumlarda hızlı ve acil şekilde gerekli müdahalelerin yapılması, kalıcı organ hasarının engellenmesi adına son derece önemlidir.

Ferritin Testi Ne Zaman Yapılır?

Ferritin seviyesine rutin kan kontrollerinde çoğunlukla bakılmaz. Söz konusu test, hastalarda yorgunluk, halsizlik ve baş dönmesi gibi anemi semptomlarının görüldüğü durumlarda yapılır. Ayrıca kronik hastalıkları bulunanlarla ailesinde hemokratomoz (demirin aşırı yüklenmesi) öyküsü olanlara da periyodik olarak yapılır.

Ferritin Seviyesini Etkileyen Faktörler

Ferritin seviyesinin sağlıklı ve yetişkin bireylerde 20-500 ng/ml seviyesinin üzerinde olması beklenir. Ancak bazı unsurlara bağlı olarak söz konusu aralık farklılık gösterir. Bunların başında ise cinsiyet gelir. Kadınlarda ilgili aralığın 20-200 ng/ml olması, bu durumun en net işaretidir. Ayrıca gebelik, yaralanma, kanama, kronik hastalıklar ve diyet de ilgili seviyenin değişmesine yol açar.

Ferritin Seviyesi Nasıl Kontrol Altında Tutulur?

Ferritin seviyesi, insan sağlığı için kritik öneme sahiptir. Risk faktörlerine sahip kişilerde düzenli olarak takip edilmesi önerilir. Takibin haricinde dengeli diyetlerin uygulanması, demir açısından zengin gıdaların tüketilmesine özen gösterilmesi önemlidir. Ayrıca gerekli durumlarda doktorun reçete ettiği takviyelerin düzenli olarak alınması da gerekir.

Sıkça Sorulan Sorular

Ferritin nedir konusu hakkında sıkça sorulan sorular ve bunların yanıtları aşağıda yer almaktadır.

Ferritin Nedir?

Ferritin, kısaca demir depolarıdır. Demir mineralinin depolanmasından ve ihtiyaç durumunda çözünerek salınmasından sorumlu olan proteindir. Kristalize bir yapıya sahip olup, insan sağlığı için kritik önemdedir.

Ferritin Değeri Kaç Olmalı?

Sağlıklı yetişkin erkeklerde 20-500 ng/ml, kadınlarda ise 20-200 ng/ml seviyesinde olması gerekir. Kronik hastalıklar, yaş ve cinsiyete bağlı olarak söz konusu değerler farklılık gösterir.

Demir ve Ferritin Aynı Mı?

Ferritin, demirin depolanmasından sorumlu bir proteindir ve kandaki miktarı, depolanan demiri gösterir. Demir ise başta kırmızı kan hücrelerinin yapımı ve oksijenin dokulara taşınması gibi süreçlerde yer alan bir mineraldir.

Demir Deposu Neden Boşalır?

Demir açısından zengin gıdaların tüketilmemesi, bağırsak emilimi sorunları ve kanama, demir depolarının boşalma nedenleridir. Ayrıca gebelik sürecinde de yoğun şekilde demir kullanıldığı için depolar boşalır.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir