HPV Nedir? Belirtileri ve Bulaşma Yolları
HPV (İnsan Papilloma Virüsü), kendi içerisinde 100’den fazla türü olan, özellikle cinsel temas yoluyla bulaşan, genital bölge ve boğazda siğillere yol açan bir virüstür. Çift sarmallı DNA yapısına sahip olan bu virüs, rahim ağzı kanseri, penis kanseri, vulva kanseri ve benzeri türden ciddi sağlık problemlerine neden olabilir. Ancak kendi içerisinde farklı türleri olduğundan, tamamının aynı etkilere sahip olmadığı unutulmamalıdır. Zararsız türleri, siğillere dahi yol açmaz.
HPV Nedir?
HPV (Human Papilloma Virus), kadınlarda ve erkeklerde görülen, cilt ve mukozada enfeksiyonlara yol açan bir tür virüstür. Çok sayıda türü vardır ve bunlardan bazıları çok ciddi sağlık problemlerine neden olurken, bazıları ise çoğunlukla zararsızdır ve herhangi bir belirtiye neden olmaz.
Çok fazla türünün olması, yaygın olarak görülmesine yol açar. Neredeyse her 5 kadının 4’ünde görülür. Ancak bu virüsün bazı türleri herhangi bir belirtiye neden olmadığı için kadınlar tarafından fark edilmez. İnsan sağlığı için en riskli olanlar HPV 16 ve HPV 18’dir. 16 numaralı tür, kanser açısından ciddi bir risk oluşturur. 16 ve 18 numaralı türler, rahim ağzı kanserinin en önemli nedenlerinden biri olarak kabul edilir. 6 ve 11 numaralı olanlar ise genital bölgede siğiller oluşmasına neden olur.
İnsan Papilloma Virüsünün en önemli belirtisi siğillerdir. Siğiller çoğunlukla genital bölgede görülür. Ancak boğaz, el, ayak ve ağız içerisinde de ortaya çıkabilir.
HPV Nasıl Bulaşır?
HPV, mukoza ve cilt sağlığını olumsuz etkileyen bir virüs olup, farklı yollarla bulaşır. Yaygın olarak görülen bulaşma yolları şu şekildedir:
- Cinsel temas, en yaygın bulaşma yollarından biridir. Korumasız cinsel ilişki sırasında virüs, diğer kişiye rahatlıkla geçebilir.
- Cilt teması, bir diğer önemli bulaşma yoludur. Hatta bazı uzmanlara göre vakaların çok büyük bir kısmı, bu yolla virüsü alır.
- Enfekte olan anneden bebeğe virüs geçebilir.
Human Papilloma Virus, insan cildinde canlı olarak bulunabilir. Bu durum, cilt temasıyla diğer kişilere geçmesine neden olur. Umumi tuvaletler, hamam ve virüsün olduğu noktalara temas edilmesi durumunda ilgili kişi enfekte olabilir.
Küçük çocuk ve bebeklerde görülen HPV’nin en önemli nedeni olarak bakım verenler gösterilir. Ellerinde virüsü bulunduran kişilerin bakım vermesi durumunda bebekler ve küçük çocuklar enfekte olabilir.
HPV Belirtileri Nelerdir?
HPV ile enfekte olan bireylerde yaygın olarak görülen belirtilerin başında siğiller gelir. Siğiller, başta genital bölge olmak üzere ağız ve boğaz gibi noktalarda görülür. Genital bölgedeki siğiller farklı boyutlarda ve şekillerdedir. Çoğunlukla karnabahara benzer bir yapıda oldukları ifade edilebilir.
Siğiller, el ve ağız gibi farklı bölgelerde de kendisini gösterebilir. Ayak ve el gibi noktalarda sert ve pürüzlü yapıya sahiptir. Ağız içinde ve boğazda ise nispeten daha yumuşak yapıda olabilir.
Söz konusu belirtiler, dışarıdan bakıldığında veya hastanın kendisinin fark edeceği özelliktedir. Ancak rahim ağzı kanser taraması için yapılan pap smear testi sonuçları da belirti olarak kabul edilebilir. Virüs, servikste değişikliklere yol açabileceği için test sonuçlarında bu durum fark edilebilir. Hücre yapısındaki değişiklikler de belirti olarak değerlendirilebilir.
HPV Tanısı
HPV teşhisi, özel olarak yapılan bir test üzerinden gerçekleştirilir. Gelişmiş ülkelerin birçoğunda uygulanan ve rahim ağzı kanseri testinin bir parçası olan bu uygulama, Türkiye’de de yapılır. Yapılan testteki temel hedef, rahim ağzı kanseriyle ilişkili olan Human Papilloma Virus türlerinin tespitidir. HPV DNA pap smear testi olarak bilinen bu uygulamada, rahim ağzından örnek alınır ve gerekli testler yapılır. Bunun haricinde kan testi veya farklı bir uygulama yoktur.
Rahim ağzı kanserinin erken teşhisi için 30-65 yaş aralığındaki kadınların her 5 yılda bir defa söz konusu testi yaptırması tavsiye edilir. Böylece kanserin erken teşhisi sağlanır ve tedavi süreci çok daha hızlı şekilde başlatılarak, başarı oranı artırılır.
HPV Nasıl Tedavi Edilir?
HPV için herhangi bir tedavi uygulanmasına gerek yoktur. Birçok vakada bağışıklık sistemi, söz konusu virüsü yok eder ve vücuttaki etkinliğini sonlandırır. Ancak virüsün neden olduğu siğiller ve diğer komplikasyonların tedavi edilmesi ya da kontrol altına alınması gerekir. Virüs kaynaklı siğillerin tedavisi için şu yöntemler uygulanır:
- Doktor tarafından reçete edilen bazı kremler, siğillerin büyümesini durdurur ve küçülmesini sağlar.
- Kriyoterapi veya bilinen diğer ismiyle dondurma, bir diğer tedavi yöntemidir. Azot kullanılarak dondurulan siğiller yok olur.
- Elektrokoterizasyon veya yakma, elektrik akımı kullanılarak siğillerin yakılmasını sağlar.
- Cerrahi müdahale, büyük siğillerin vücuttan alınması için kullanılan bir yöntemdir.
Eğer HPV kaynaklı olarak rahim ağzında bazı değişiklikler meydana gelmişse uygulanacak tedaviler farklılaşır. Bu noktadaki tedaviler ise aşağıdaki gibidir:
- Lezyon tespit edilmesi durumunda bunların periyodik olarak izlenmesi ve kansere dönüşme riskleri değerlendirilir.
- Anormal hücre yapısına sahip bölümler tespit edildiğinde LEEP adı verilen bir yöntem kullanılarak ilgili bölge çıkarılır.
- Kanser riski olan durumlarda konizasyon adı verilen bir yöntem kullanılır ve geniş bir alan çıkarılır.
HPV’nin neden olduğu belirtilerin tedavi edilmesi ve kontrol altında tutulması kritik öneme sahiptir. Zira siğil ve serviks değişikliklerinin kansere dönüşme riski vardır. Zamanında yapılacak teşhis ve tedavi, kanser riskinin ortadan kaldırılmasını sağlar.
Kimler HPV Aşısı Yaptırmalıdır?
HPV aşısı, bu virüsten korunmanın en etkili yoludur. Cinsel aktivitenin henüz başlamadığı 9-14 yaş aralığındaki bireylere aşı yapılması tavsiye edilir. Ayrıca 9-45 yaş aralığındaki kadın ve erkekler de söz konusu aşıyı yaptırabilir. Hastanın yaşına bağlı olarak aşı iki veya üç doz olarak uygulanır. İlk dozdan 1-2 ay sonra ikinci doz, 6 ay sonra ise üçüncü doz yapılır. Böylece tam koruma sağlanır.
Aşı yaptırmaması tavsiye edilen kişiler; hamileler ve gebelik şüphesi olanlardır. Söz konusu grubun haricinde kronik rahatsızlığı olanlar, ancak doktorlarının onay vermesi durumunda HPV aşısı yaptırabilir.
HPV ile İlişkili Kanserler Var Mı?
HPV’nin neden olduğu siğiller insanların yaşam kalitesini olumsuz olarak etkilemez. Ancak söz konusu siğillerin kansere dönüşme riski olduğundan dolayı HPV ciddi bir virüs olarak kabul edilir. Bazı kanser türlerinin nedenleri arasında Human Papilloma Virus olduğu bilinir. Söz konusu kanser türleri şunlardır:
- Rahim ağzı kanseri
- Vulva kanseri
- Vajina kanseri
- Anüs kanseri
- Penis kanseri
- Ağız ve boğaz kanseri
Görüleceği üzere siğiller zamanında tedavi edilmediğinde kansere dönüşür ve tedavi süreci çok daha zorlu hale gelir.
Sıkça Sorulan Sorular
HPV nedir konusu hakkında sık sorulan sorular ve bunların yanıtları aşağıda yer almaktadır.
HPV Virüsü Nereden Bulaşır?
HPV, insan cildinde canlı olarak kalabilen bir virüstür. Bu durum, cilt teması nedeniyle bulaşmasına yol açar. Bunun dışında cinsel yolla da yaygın olarak bulaştığı bilinir. Ayrıca enfekte olan anne adayından bebeğine geçebilir.
HPV Nedir? Tehlikeli Mi?
HPV, başta genital bölge olmak üzere ağız ve boğaz gibi bölgelere siğillere neden olan bir virüstür. Söz konusu virüsten kaynaklı siğillerin kansere dönüşme olasılığı vardır. Bundan dolayı bazı türleri son derece tehlikelidir.
HPV Öldürür Mü?
HPV kaynaklı siğiller tedavi edilmediğinde kansere dönüşebilir. Kanser ise ölümle sonuçlanabilen bir hastalıktır.