Kabızlığa Ne İyi Gelir?
Kabızlığa yüksek lifli gıdalar, probiyotikler, tam tahıllar, bol su içmek, düzenli egzersiz ve bazı bitki çayları iyi gelir. Ancak kabızlık, farklı bir rahatsızlığın belirtisi olarak da ortaya çıkabilir. Bu tip durumlarda ilk olarak rahatsızlığın nedeninin tespit edilmesi, ardından gerekli tedavilere başlanılması gerekir.
Kabızlık, yaygın olarak görülen bir problemdir. Farklı yöntemler ve yiyeceklerle hafifletilmesi mümkün olsa da sindirim sistemini ciddi anlamda olumsuz etkiler. Bundan dolayı ilgili rahatsızlığın ciddiye alınması ve uzun süre devam eden kabızlıkların giderilmesi için uzman hekime başvurulması gerekir.
Kabızlık Nedir?
Kabızlık; bağırsak hareketlerinin yavaşlaması sonucu dışkının sertleşmesi ve zorlanarak dışarı çıkarılmasıdır. Çoğunlukla dışkılama sayısının hafta üçten az olması şeklinde tanımlanır. Dışkılamanın zor olması, çıkan dışkının sertliği ve karın bölgesinde şişkinlik şeklinde kendisini gösteren bir rahatsızlıktır.
Farklı nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan kabızlık, çoğunlukla bir rahatsızlık olarak değil, bir semptom olarak kabul edilir. Giderilmediğinde yaşam kalitesini ciddi anlamda olumsuz olarak etkiler ve hastaların sosyal hayattan kopmasına dahi yol açabilir.
Kabızlık Neden Olur?
Bağırsak hareketlerinin yavaşlaması veya dışkının bağırsaklardan geçişinin zorlanmasına bağlı olarak oluşan bu rahatsızlık, yaygın olarak görülen bir sindirim problemidir. İlgili problemin farklı nedenleri vardır ve yaygın olarak görülen nedenler, aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Lif, bağırsak hareketlerini olumlu etkileyen en önemli gıda türüdür. Meyve, sebze, tahıl ve baklagiller gibi lif açısından zengin gıdaların yeteri kadar tüketilmemesi, dışkıda sertleşmeye ve bağırsaktan geçişinin zorlaşmasına yol açabilir.
- Yeteri kadar su içilmediğinde ve sıvı tüketilmediğinde, dışkının bağırsaklarda sertleşmesi durumu meydana gelebilir.
- Fiziksel aktivitenin azlığı, bağırsak hareketlerinin yavaşlamasına neden olur. Yavaşlayan bağırsak hareketleriyse kabızlık için bir risk faktörü olarak kabul edilir.
- İşlenmiş gıdaları çok fazla tüketme, düzensiz yeme, yüksek yağ içerek besinlere yönelme gibi sağlıksız beslenme alışkanlıkları da risk faktörü olarak kabul edilir.
- Kaygı, stres ve depresyon gibi psikolojik durumlar, bağırsakların çalışma hızını olumsuz olarak etkileyebilir.
- Farklı hastalıklardan dolayı kullanılan demir ilaçları, antidepresanlar ve antiasitlerin kabızlık gibi yan etkileri olduğu bilinir.
- Tiroit bezinin az çalışması, menopoz ve hamilelik gibi hormon değişiklikleri bağırsakların çalışmasını negatif olarak etkiler.
- Kolon tıkanıklıkları, irritabl bağırsak sendromu (IBS) ve rektal çatlaklar gibi rahatsızlıklar da kabızlık nedenleri arasında yer alır.
Kabızlık nedenleri, bu sağlık probleminin nasıl önleneceğine dair önemli ipuçları içerir. Ayrıca bazı nedenlerden kaynaklı kabızlığın giderilmesi için tıbbi tedavinin şart olduğu unutulmamalıdır.
Kabızlık Belirtileri Nelerdir?
Kabızlık belirtileri, her ne kadar kişiden kişiye değişse de bazıları yaygın olarak görülür. Yaygın olarak görülen söz konusu belirtiler aşağıdaki gibidir:
- Dışkılama sıklığının haftada üçten az olması, en önemli belirti kabul edilir. Bebeklik döneminde ise bu sınır bir olarak belirlenmiştir.
- Zorlanarak dışkılama yapmak ve tuvalette çok fazla zaman geçirmek, bir diğer önemli işarettir.
- Dışkının sert ve kuru olması, bağırsak hareketlerinin yavaş olduğunu gösterir.
- Karın bölgesinde şişlik ve rahatsızlık hissi, bu dönemde görülebilen belirtilerdir.
- Bağırsakların tam boşaltılamadığına dair his, kabızlık döneminde sık sık görülür.
İlgili belirtiler fark edilmeye başlandığında gerekli önlemlerin alınması son derece önemlidir.
Kabızlığa Ne İyi Gelir?
Kabızlık, hastaların yaşam kalitesini olumsuz etkileyen bir durumdur ve çoğunlukla yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıkları değişimiyle giderilir. Bu noktada hastaların uygulayabilecekleri yöntemler aşağıdaki gibidir:
- Bol su içmek, dışkının yumuşamasına katkı verir ve bağırsak içerisinde rahat hareket etmesini sağlar. Günde en az 8-10 bardak su içilmesi tavsiye edilir.
- Lif, bağırsak hareketlerini artırarak dışkının yumuşamasına katkı verir. Böylece kabızlık riski önemli ölçüde ortadan kalkar. Elma, armut, brokoli gibi sebze ve meyveler, tam tahıllı ürünler, kuru baklagiller ve kuruyemişler yüksek oranda lif içerir.
- Düzenli egzersiz yapmak, bağırsak hareketlerini olumlu olarak etkiler. Kabızlık vakalarının önemli kısmı hareketsizlikten kaynaklanır. Sık sık kabız olanların günde en az 30 dakika egzersiz yapması tavsiye edilir.
- Bağırsak florasını oluşturan bakteriler, sindirimi olumlu olarak etkiler. Bu floranın desteklenmesi için probiyotik içeren gıdalar tüketilmelidir. Yoğurt ve turşu, bunlardan bazılarıdır.
- Kızartma ve yağlı yemekler yerine haşlamalar ve buharda pişirme yöntemiyle hazırlanan yemeklerin tercih edilmesi, ilgili problemin giderilmesini olumlu olarak etkiler.
- Bazı bitki çayları, sindirim sistemini olumlu olarak etkiler. Papatya, rezene ve sinameki çayı bunlardan bazılarıdır.
- Stres, bağırsak hareketlerini olumsuz olarak etkileyen hususlardan biridir. Stresörlerden uzak durmak, bu problemin giderilmesine direkt olarak katkı verecektir.
Kabızlık, yaşam tarzı değişiklikleriyle giderilebilen bir problemdir. Ancak yaşam tarzı değişiklikleri ve doğal yöntemler istenen sonucu vermediğinde zaman kaybetmeden uzman bir doktora başvurulmalıdır.
Kabızlık Yapan Yiyecekler
Bazı yiyecekler, kabızlık riskini belirgin olarak artırır. Üstelik ilgili gıdaların sık tüketilmesi, genel sağlığı da olumsuz olarak etkiler. Kabızlık riskinin artıran yiyecekler şunlardır:
- Beyaz pirinç, makarna ve beyaz ekmek gibi rafine tahıllar içerisinde düşük oranda lif vardır.
- Düşük lif ve yüksek yağ içeren fast food yiyecekler, sindirimin yavaşlamasına yol açar.
- İşlenmiş ve paketlenmiş gıdaların da lif açısından fakir oldukları bilinen bir durumdur.
- Kızarmış yiyecekler, yağlı etler ve şekerlemeler de yine sindirim sistemini olumsuz olarak etkiler.
Söz konusu gıdaların sürekli tüketilmesi, kabızlık riskini artırır. Ancak ilgili gıdaların herkeste benzer etkileri yapmadığının unutulmaması gerekir. Bazı kişiler, ilgili gıdalara karşı hassas olduğundan olumsuz etkisi hemen görülürken, bazılarında ise herhangi bir olumsuz etki görülmeyebilir.
Kabızlık Hangi Hastalıkların Belirtisi Olabilir?
Kabızlık, büyük oranda yanlış beslenme ve hareketsiz yaşamdan kaynaklanır. Ancak bazı hastalıkların belirtisi olarak da ortaya çıkabilir. Kabızlığa neden olan hastalıklardan bazıları aşağıdaki gibidir:
- İrritabl bağırsak sendromu (IBS), bağırsakların normal şekilde çalışmasını engelleyen bir sindirim sistemi bozukluğu olarak öne çıkar.
- Hipotiroidi, tiroit bezlerinin yeteri kadar hormon üretmemesine yol açan bir rahatsızlıktır. Bu hastalık metabolizmanın yavaşlamasına ve bağırsak hareketlerinin olumsuz olarak etkilenmesine neden olabilir.
- Diyabet hastalarının bazılarında sinirlerin zarar görmesi gibi durumlar meydana gelir. İlgili durum ise bağırsak hareketlerinin yavaşlamasıyla sonuçlanabilir.
- Merkezi sinir sistemini olumsuz etkileyen Parkinson hastalığı, bağırsak hareketlerinin yavaşlamasıyla sonuçlanır.
- Bağırsak tıkanıklıkları, dışkının bağırsaktan geçmesini engeller ve hayati riskler meydana getirir.
- Kabızlık, kolon kanserinin belirtileri arasında yer alır. Tümörün bağırsağı daraltmasına bağlı olarak dışkı geçişi zorlaşır.
- Rektal hastalıklardan hemoroid ve rektal çatlaklar, dışkılamayı ağrılı hale getirerek, kabızlığa yol açabilir.
- Kalsiyum ve potasyum düzensizlikleri, bağırsak hareketlerinin yavaşlamasına neden olabilir.
Bunlara ek olarak Skleroderma ve Lupus gibi otoimmün hastalıklar, pelvik taban bozuklukları, bağırsak tembelliği, depresyon ve psikolojik sorunlar da yine kabızlık belirtisinin ortaya çıkma nedenleri arasında yer alır.
Sık Sorulan Sorular
Kabızlığa ne iyi gelir konusu hakkında sık sorulan sorular ve bunların yanıtları aşağıda yer almaktadır.
Kabızlığı En Çabuk Ne Geçirir?
Lifli gıdaların tüketilmesi ve bol su içilmesi, kabızlığın kısa sürede giderilmesini sağlar. Ancak rahatsızlığın nedenine bağlı olarak farklı yöntemlere de ihtiyaç duyulabilir.
Kabızlığa Ne İyi Gelir?
Kabızlığa lifli gıdaların tüketilmesi, bol su içilmesi, düzenli olarak egzersiz yapılması iyi gelir. Ayrıca problemin kısa sürede düzelmemesi durumunda doktora başvurulması gerektiği de unutulmamalıdır.