Vertigo Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Vertigo nedir? Vertigo; kişinin kendisinin veya çevresinin döndüğü ya da hareket ettiği hissini yaşamasıdır. Bir tür denge bozukluğu olan bu rahatsızlık, baş dönmesiyle benzerlik göstermesine karşın çok daha karmaşık ve şiddetlidir. Kişilerin yaşam kalitesini olumsuz etkiler ve dönme hareketinin çok daha gerçekçi şekilde yaşanmasına yol açar. İç kulak, sinir sistemi ve beyinden kaynaklı olarak ortaya çıkabilir.

Vertigo, bazı uzmanlara göre bir hastalık değildir ve farklı sağlık sorunlarının belirtisi olarak ortaya çıkar. En önemli nedeni ise başın çok hızlı hareket ettirmesine bağlı olarak iç kulaktaki kristallerin yerinden oynamasıdır. Bu tip durumlarda kısa süreliğine görülür, ancak son derece şiddetlidir.

Vertigo Nedir?

Vertigo; kişinin kendisini veya çevresini dönüyor gibi hissettiği durumdur ve büyük oranda beyin ya da iç kulakla ilgili problemlerden kaynaklanır. Baş dönmesine benzemesine karşın daha şiddetli, karmaşık ve gerçekçidir. Yaşam kalitesi üzerinde olumsuz etkiler yapan vertigo, mide bulantısı, denge kaybı ve kusma gibi farklı semptomlarla ortaya çıkabilir.

Bu rahatsızlıkla baş dönmesi arasında büyük bir benzerlik olması, karıştırılmalarına yol açar. Ancak her ikisi tamamen farklı durumlardır. Baş dönmesi, vertigoya işaret eden durum olarak da kabul edilir. Buna karşın her baş dönmesinin vertigo olmadı unutulmamalıdır.

Vertigo, kendi başına bir hastalık olarak kabul edilmemektedir. Farklı hastalıkların belirtileri olarak ortaya çıkar. Arkasındaki nedene bağlı olarak sıklığı ve şiddeti değişebilir. Ancak kişilerin yaşam kalitesini olumsuz etkilediği için mutlaka arkasındaki nedenin tedavi edilmesi gerekir.

Vertigo Türleri Nelerdir?

Vertigonun kendi içerisinde iki farklı türü vardır ve bunlara dair detaylar aşağıdaki gibidir:

• Periferik vertigo; iç kulaktan kaynaklı olarak ortaya çıkar. Geçici, ama şiddetli baş dönmesine neden olur.
• Santral vertigo; beyin ve sinir sisteminden kaynaklı olarak ortaya çıkar. Çoğunlukla uzun süreli ve denge kaybının belirgin olduğu baş dönmelerine yol açar.

Vertigo Neden Olur?

Vertigo türleri, rahatsızlığın nedenlerine göre belirlenir. İlgili durum, her iki türün nedenlerinin farklılık göstermesine yol açar. Bunlara dair detaylar aşağıda yer almaktadır.

Periferik Vertigo Nedenleri

İç kulaktaki rahatsızlıklara ve olumsuzluklara bağlı olarak ortaya çıkar. Yaygın olarak görülen nedenler aşağıdaki gibidir:

• Benign Paroksimal Pozisyonel Vertigo veya kısaca BPPV, söz konusu rahatsızlığın en yaygın nedenlerinden biridir. Halk arasında kristallerinden yerinden oynaması olarak bilinir ve iç kulaktan kaynaklanır. Denge merkezinde yer alan kristallerin düşmesi sonucunda ortaya çıkar. Baş hareketleriyle tetiklenir ve hastalar yatakta dönerken dahi baş dönmesi yaşayabilir.
• Meniere hastalığı, kulak içerisinde endolef adı verilen sıvının basıncında artışa neden olur. Artan basınç ise şiddetli baş dönmesiyle birlikte işitme kaybı, çınlama, görme bozuklukları ve kulak ağrısına yol açar.
• Vestibüler norit, denge merkezinde bulunan sinirlerin iltihaplanması sonucunda oluşan baş dönmesidir. Söz konusu nedenden kaynaklı durumlarda ayrıca bulanık görme ve mide bulantısı da ortaya çıkar.
• Labirentit, iç kulakta yer alan ve labirentin adı verilen denge sisteminin enfekte olmasıdır. Enfeksiyonla birlikte baş dönmesi başta olmak üzere çınlama, görme değişiklikleri ve işitme kaybı meydana gelir.

Santral Vertigo Nedenleri

Santral vertigo, beyin ve sinir sistemindeki problemlerden kaynaklanır. Başlıca nedenleri ise aşağıdaki gibidir:

• Migren, bazı hastalarda aynı zamanda şiddetli baş dönmesine neden olur.
• Beyin sapı ve beyincikte bulunan tümörler, denge merkezini olumsuz etkiler ve sık sık baş dönmesine yol açabilir.
• MS, sinir sistemini etkileyen ciddi bir rahatsızlıktır ve farklı etkilere neden olur.
• Felç, beyne giden kan akışını olumsuz olarak etkiler.

İlgili durumların her zaman kesin olarak vertigoya neden olmayabileceği bilinmelidir. Bahsedilen hususlar risk faktörü olarak kabul edilir. Ayrıca hastalarda görülen baş dönmesinin şiddeti de kişilere göre farklılık gösterir.

Vertigo Belirtileri Nelerdir?

Vertigo, kişinin kendisini veya çevresini dönüyor gibi hissetmesidir. Oldukça gerçekçi ve şiddetli olan bu duruma farklı semptomlar da eşlik eder. Yaygın olarak görülen semptomlardan bazıları aşağıdaki gibidir:

• Terleme
• Mide bulantısı ve kusma
• Cildin sararması ve solgunlaşması
• Ayakta durmada zorlanma
• Yürürken sendeleme
• Başın hareketiyle dönme hissinin artması
• İşitme kaybı
• Kulak çınlaması
• Göz hareketlerinde kontrolsüzlük
• Bilinç kaybı (nadiren)
• Kulakta artan basınç

Şiddetli baş dönmesine burada yer alan semptomlardan bazılarının eşlik etmesi, kişide vertigo şüphesini belirgin şekilde artırır.

Vertigo Teşhisi Nasıl Yapılır?

Tanı için öncelikle hastanın öyküsü alınır ve daha sonra fiziksel muayenesi yapılır. Yakınmalar, şikayetler ve denge kontrolü sonuçlarına göre vertigo şüphesi ortaya çıkar. Bu aşamadan sonra sorunun kaynağının periferik mi, yoksa santral mi olduğu tespit edilir. İlgili tespitte farklı testlerden yararlanılır. Teşhis sürecinde kullanılan testlerden bazıları aşağıdaki gibidir:

• Dix Hallpike testi, ilgili rahatsızlığın en yaygın nedenlerinden BPPV’nin tespiti için yapılır. Test sürecinde hastanın başı 45 derece yana çevrilir ve daha sonra arkaya yatırılır. Sonrasında ise baş 30 derece aşağıya sarkıtılır ve göz hareketleri takip edilir.
• Vestibüler test, iç kulak probleminin tanımlanmasında kullanılır. Bir hedefi takip etmek için gözler hareket ettirilirken, baş ve vücut hareketlendiğinde uygulanır. Bazı durumlarda kulağa soğuk su verilmesinin ardından göz tepkilerinin takibini de kapsar.
• Romberg’in testi, merkezi sinir sistemi kaynaklı vakaların teşhisinde kullanılır. Ayaklar ve kollar vücuda bitişik şekilde tutularak gözler kapatılır. Hastanın ilgili pozisyonda kendisini dengesiz hissetmesi, merkezi sinir sistemiyle alakalı bir sorun olduğuna işaret eder.

Hastanın şikayetlerine bağlı olarak bu süreçte MR ve tomografi gibi görüntüleme yöntemlerinden de yararlanılır.

Vertigo Nasıl Tedavi Edilir?

Vertigo, farklı rahatsızlıklara bağlı olarak ortaya çıktığından dolayı tedavide öncelik, arkada yatan nedenlerin tespiti ve tedavisidir. Tedavi için egzersiz, yaşam tarzı değişimleri, ilaç tedavisi ve cerrahi müdahale gibi farklı seçenekler vardır. Bunlardan hangisinin uygulanacağı, tamamen hastaların durumuyla ilgilidir.

En sık vertigo nedeni olan BPPV durumunda Brandt Daroff egzersizleri ve Epley manevrası gibi farklı manevra tekniklerinden yararlanılır. Söz konusu teknikler, kayan kristallerin eski pozisyona yerleştirilmesini hedefler. Kişinin durumuna bağlı olarak birkaç seanstan oluşan uygulamalara ihtiyaç duyulabilir.

Vertigosu Olanların Dikkat Etmesi Gerekenler

Vertigo, yaşam kalitesini ciddi anlamda olumsuz etkileyen ve aşağı çeken bir durumdur. Her ne kadar tedavisi olsa da bazı vakalarda tekrar etme olasılığı da bulunur. Bundan dolayı hastaların bazı hususlara dikkat etmesi ve risk faktörlerinden olabildiğince uzak kalması gerekir. Dikkat edilmesi gereken hususlar aşağıdaki gibidir:

• Yetersiz ve düzensiz uyku, sinir sistemi üzerinde baskıya yol açar ve buna bağlı olarak hastalığın riski artar. Ayrıca hasta olan kişilerde uykunun kalitesiz olması semptomların şiddetlenmesine neden olur.
• Stres, insan sağlığı açısından en önemli risk faktörlerinden biri olarak kabul edilir. Yüksek ve sürekli stres, vertigo riskinin artmasına neden olur.
• Sağlıklı yaşam tarzı ve hareketli bir hayat hem stresi azaltır hem de kişilerin bağışıklık sistemini güçlendirir. İlgili hususlar ise riski azaltır.
• Tedavi sürecindeki hastaların ani hareketlerden kaçınması ve nispeten daha dingin bir yaşam tarzını benimsemesi önemlidir.

Her hastanın durumu farklı olduğundan dikkat edilmesi gereken hususlar değişkenlik gösterebilir. Bu süreçte doktorların tavsiye ve talimatlarına göre hareket edilmesi önemlidir.

Vertigo Nasıl Geçer?

Vertigosu olanların günlük yaşamlarında bazı hususlara dikkat etmeleri, semptomların daha az görülmesini ve şiddetinin azalmasını sağlar. Bu noktada öne çıkan hususlar aşağıdaki gibidir:

• Başı çevirirken olabildiğince yavaş hareket etmek
• Ayağa yavaş kalkmak
• Baş dönmeye başladığında dikkatli bir şekilde oturmak
• Baş dönmesinin şiddetli olduğu süreçte sessiz ve karanlık ortamlara geçmek
• Stresten uzak durmak
• Gürültülü ve aşırı hareketli ortamlarda olabildiğince az zaman geçirmek

Vertigo İçin Ne Zaman Doktor Gidilmeli?

Vertigo, kulak veya santral sinir sistemindeki rahatsızlıklara bağlı olarak ortaya çıkan bir durumdur. İlgili durum fark edildiği ilk anda doktora gidilmeli ve hem nedenleri öğrenilmeli hem de tedaviye olabildiğince hızlı şekilde başlanılmalıdır.

Sık Sorulan Sorular

Vertigo nedir konusu hakkında sıkça sorulan sorular ve bunların yanıtları aşağıda yer almaktadır.

Vertigo Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Baş dönmesi, bu rahatsızlığın en önemli belirtisidir. Buna kulak çınlaması, mide bulantısı, kusma ve işitme kaybı gibi farklı belirtiler de eşlik edebilir.

Vertigo En Hızlı Nasıl Geçer?

Vertigonun hızlı şekilde geçmesi, ancak altında bulunan nedenlerin tedavi edilmesiyle mümkündür.

Vertigoyu Tetikleyen Etkenler Nelerdir?

Vertigonun yaygın nedenlerinin başında kulaktaki denge kristallerinin yerinen oynaması vardır.

Vertigo Tehlikeli Bir Hastalık Mı?

Arkasında yatan nedene bağlı olarak riskli ve tehlikeli bir rahatsızlık olabilir.